Sekcja Ochrony Ciemnego Nieba PTMA

Zanieczyszczenie świetlne, rozumiane głównie jako świecenie nocnego nieba (tzw. sztuczna poświata niebieska) jest coraz większym problemem nie tylko dla astronomów (tzw. astronomiczne zanieczyszczenie świetlne), lecz również dla środowiska naturalnego (tzw. ekologiczne zanieczyszczenie świetlne). Astronomiczne zanieczyszczenie świetlne znacznie utrudnia, a niekiedy wręcz uniemożliwia, prowadzenie obserwacji astronomicznych nie tylko w miastach, lecz również z obszarów tradycyjnie uważanych za wolne od tego rodzaju zagrożenia. Chyba każdy z obserwatorów - członków Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, znalazł się w sytuacji, w której właśnie jasno świecące nocne niebo uniemożliwiło mu wykonanie upragnionej obserwacji. Ilu polskich obserwatorów widziało światło zodiakalne, czy nawet Drogę Mleczną? Nieustanne pogarszanie się jakości nocnego nieba sprawia, że często zakupiony niegdyś sprzęt obserwacyjny staje się bezużyteczny - dotyczy to zresztą również w pewnym stopniu profesjonalnych obserwatoriów astronomicznych.

Zauważając wagę problemu, w dniu 28 marca 2015 r. Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii powołał do istnienia Sekcję Ochrony Ciemnego Nieba (SOCN), której koordynatorem został dr Tomasz Ściężor. Odpowiednio poinstruowani członkowie i sympatycy Sekcji, wykorzystując dostarczone materiały pomocnicze, będą prowadzili stały monitoring jasności nocnego nieba na terenie całej Polski. Pozwoli to nie tylko na stworzenie "mapy świetlnej" naszego kraju, lecz również na rejestrację wszelkich, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych zmian poziomu sztucznej poświaty niebieskiej. SOCN planuje publikować coroczne raporty podsumowujące stan zanieczyszczenia świetlnego w Polsce w biuletynie naukowym PTMA The Astronomical Reports

Ważnym celem działalności Sekcji Ochrony Ciemnego Nieba jest również akcja uświadamiająca istotę problemu w społeczeństwie, począwszy od uczniów szkół podstawowych, a skończywszy na kolejnych szczeblach administracji regionalnej.

Patronem naukowym Sekcji jest Pracownia Monitoringu Zanieczyszczenia Świetlnego, działająca na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej. Dane, zebrane w ramach pracy SOCN, wykorzystywanie będą w publikacjach naukowych Pracowni, jak również przez dyplomantów kierunków Inżynieria Środowiska i Ochrona Środowiska, w ramach ogłaszanych co roku tematów prac dyplomowych związanych z problematyką zanieczyszczenia świetlnego. We wszystkich tych przypadkach w odpowiedni sposób zostanie podane pochodzenie wykorzystywanych danych.

Monitoring i badanie zanieczyszczenia świetlnego jest tym rodzajem badań naukowych, które może przeprowadzać nawet obserwator nie posiadający dobrych warunków obserwacyjnych ani nawet sprzętu obserwacyjnego. Mamy nadzieję, że wspólne działania Sekcji Ochrony Ciemnego Nieba PTMA i Pracowni Monitoringu Zanieczyszczenia Świetlnego PK pozwolą na zainicjowanie działań, które docelowo każdemu z nas przywrócą możliwość podziwiania prawdziwego, nocnego nieba.